27.08.2022. SPACER MIEJSKI – Smak dawnej żydowskiej Warszawy

Opis

≡ Spacer smak żydowskiej Warszawy poprowadzi nas szlakiem smaków, zapachów, zwyczajów, żydowskich świąt, koszernych restauracji i bazarów przedwojennej Warszawy.

Wyruszymy na spotkanie z kupcami, chasydami, przekupkami, a nutki pieprzu dodadzą wieści, nierzadko sensacyjne z przedwojennych gazet, niczym nie ustępujące współczesnej prasie bulwarowej.

„Handel wódkami, komorne 66, dzielnica pijacka, duży obrót, sprzedam; powód rozejście się z żoną”.

 

„Podaję się jako rzeźnik domowy, proszę o łaskawe poparcie. Szukam żony z gotówką 100.000, bielizną cielesną i umeblowaniem. Mam flaki na sprzedaż.”

Czy rzeźnik domowy znalazł swą wybrankę z „bielizną cielesną”? Tego niestety nie wiemy. Ale ze starych gazet możemy dowiedzieć się jak wyglądało codzienne życie warszawskich Żydów, usłyszymy o skandalach i codziennych sprawach, którymi żyła ulica.

Przedwojenna Warszawa była jednym z największych skupisk europejskich Żydów. Mieszkało tu ponad  300 000 Żydów, co oznacza, że co trzeci mieszkaniec Warszawy był Żydem.  

Miejsce, w którym rozpoczniemy nasz spacer, nie będzie przypadkowe. To właśnie na terenie dzisiejszego Muranowa, czyli dawnej Dzielnicy Północnej, biło serce żydowskiej Warszawy. Brzuch był gdzie indziej – na Placu Mirowskim –  „przez żołądek do serca” – do Placu Mirowskiego, też dojdziemy.

Przed wojną siatka ulic, dawnej Dzielnicy Żydowskiej, wyglądała zupełnie inaczej, z niektórych zostały tylko nazwy, inne mają zmieniony przebieg, niektóre zniknęły całkowicie. Dawny pejzaż ulic tworzyli przedsiębiorcy, bogaci kupcy, sklepikarze, rzemieślnicy i zwykła żydowska biedota, gnieżdżąca się w starych drewnianych domach.  I bogaci i biedni, ortodoksyjni  i świeccy, choć nie zawsze świadomie, na wieki ukształtowali kulinarny smak stolicy. Kuchnia biednych i ubogich jednoczyła się w okresie świątecznym, gdy na stołach pojawiały się specjalne potrawy jak np. chałka, maca czy czulent. 

Podczas spaceru dowiemy się dlaczego gęsinę kupowano u braci Gothelfów i co ma z tym wspólnego XI muza, a także kogo i dlaczego duchy straszyły za zepsucie czulentu. Spotkamy Reb Dona i dowiemy się dlaczego „ferwor ogarnął cudotwórców” i kto i dlaczego farbował arbuzy. Poznamy przepis na makagigi, kupowane u Pana Spigelglasa, usłyszymy głos kantora i zajrzymy na dawne żydowskie bazary i jatki. Spotkamy się z Supermanem i panną Andzią, która miała wychodne, kto wie może nawet zatańczymy tango?

≡ Zainteresowany? Zapraszamy na spacer po dawnych jatkach, bazarach i żydowskich targowiskach. Poznamy żydowskie święta, kuchnię i zwyczaje. Będzie na luzie z przymrużeniem oka, ale ze szczyptą nieszablonowej dawki wiedzy.

≡ Co w rozkładzie:

• Czyste, czy nie (czyste), zdatne, czy (nie) zdatne.
• Co znaczy trefne, a co koszerne?
• Zlewy dwa i garnki dwa, czyli koszerne gary do pary!
• Klątwa krwi i co ma z ty wspólnego maca.
• Kiedy chasyd wchodzi do kuchni? a kiedy bawi się w detektywa.
• Kto jest „Królem Bajgla” i dlaczego w Stanach jedzą polskie bajgle.
• Żydowska viagra, czyli 613 ziarenek płodności.
• Owoce morza – owoc zakazany?
• Wojna Rabinów na … certyfikaty!
• Kogo uwodził zapach czosnku?
• Dlaczego nie wolno zostawiać obranej ze skóry cebuli i czosnku na noc.
• Dlaczego Chasydzi nie jedzą oliwek.
• Dlaczego nie powinno się zostawiać jedzenia pod łóżkiem.
• Dlaczego przed drzwiami żydowskiego domu wiesza się pudełko.
• Kogo straszyła pani Mendlowa za zepsucie czulentu.
• Co to jest Sądny Dzień i dlaczego na Gęsiej policja skonfiskowała 688 nielegalnych kogutów.
• Dlaczego raz w roku Żyd musi się upić do nieprzytomności.
• Czy wódka jest koszerna.
• Gdzie była Pasaż Handlowy Freidmana, a gdzie słynna Wołówka.
• Piekarnia Braci Chaim i niezła chała.
• Gdzie były bajgle bez dziur wielkie jak wór.
• Czym pachniała kuchnia nalewkowskich podwórek.
• Co to są makagigi, Gęsi Pipek i gdzie był sklep pana Spigielglasa.
• Gdzie wychodziła panna Andzia.
• Gdzie był słynny Bar Metropol ze składem starego obuwia i wylęgarnią karaluchów oraz dlaczego w Synagodze na Tłumackiem pachniało wieprzowiną.
• Kto i dlaczego farbował arbuzy.
• Dlaczego żydowski Nowy Rok jest na jesieni i co ma z tym wspólnego barani róg.
• Kto się „zachowywał jak za Żelazną Bramą”.
• Bazar Janasz i żydowski kawior.
• Dlaczego aresztowano papugę Pana Anatola.
• Kto był filmowcem od gęsi.
• I dlaczego duchy kochają jidisz.

≡ Tego i wiele więcej dowiesz się podczas spaceru po dawnych jatkach, bazarach i żydowskich targowiskach. Poznamy żydowskie święta, kuchnie i zwyczaje. Będzie na luzie z przymrużeniem oka, ale ze szczyptą nieszablonowej dawki wiedzy.

 

Chcesz być na bieżąco? Zapisz do naszego newslettera, a nie ominie Cię żadne wydarzenie!

≡ Podoba Ci się nasz spacer? Udostępnij, żeby dowiedzieli się o nim inni!

Posłuchaj również naszego podcastu pt: “ Za zepsucie czulentu straszyła go po śmierci. Duchy straszą zza grobu”! 

 

 

Zapraszamy! To będzie niezła Hucpa!